Cơm tấm là một món ăn quen thuộc và được yêu thích của người Việt. Với những ai ăn chay, việc thưởng thức một đĩa cơm tấm đầy đủ hương vị, từ sườn, bì đến chả chay, không còn là điều xa vời. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn chi tiết cách làm món cơm tấm chay chuẩn vị, thơm ngon, đậm đà, đảm bảo ai ăn cũng mê!
1. Giới Thiệu Món Cơm Tấm Chay
Cơm tấm chay là phiên bản ăn chay của món cơm tấm truyền thống, sử dụng các nguyên liệu từ thực vật để tạo ra hương vị và kết cấu tương tự như sườn non, bì, chả lụa. Món ăn này không chỉ cung cấp đầy đủ dinh dưỡng mà còn rất hấp dẫn, phù hợp cho bữa trưa, bữa tối hoặc những buổi tiệc chay.
2. Chuẩn Bị Nguyên Liệu
Để làm món cơm tấm chay ngon, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu sau:
2.1. Phần Cơm Tấm
- Gạo tấm: 500g
- Nước lọc: Lượng vừa đủ để nấu cơm
- Muối: Một nhúm nhỏ (tùy chọn)
2.2. Phần Sườn Chay
- Sườn non chay (đậu nành hoặc mì căn): 200g
- Sả băm: 1 muỗng canh
- Tỏi băm: 1 muỗng cà phê
- Ớt băm: 1/2 muỗng cà phê (tùy chọn)
- Ngũ vị hương: 1/2 muỗng cà phê
- Dầu hào chay: 1 muỗng canh
- Nước tương: 1 muỗng canh
- Đường: 1 muỗng cà phê
- Hạt nêm chay: 1/2 muỗng cà phê
- Dầu ăn: 2 muỗng canh
2.3. Phần Bì Chay
- Bì sợi chay (mua sẵn hoặc tự làm từ đậu hũ non/thanh long ruột trắng): 100g
- Thính gạo: 2 muỗng canh
- Nước tương: 1 muỗng canh
- Đường: 1/2 muỗng cà phê
- Hạt nêm chay: 1/2 muỗng cà phê
- Dầu mè: 1/2 muỗng cà phê
- Rau răm băm nhỏ: 1 muỗng canh
2.4. Phần Chả Trứng Chay
- Đậu hũ non: 200g
- Nấm mèo (mộc nhĩ): 20g, ngâm mềm, thái sợi
- Bún tàu (miến dong): 10g, ngâm mềm, cắt khúc
- Cà rốt: 1/4 củ, thái hạt lựu nhỏ
- Hành tây: 1/4 củ, thái hạt lựu nhỏ
- Bột năng: 1 muỗng canh
- Dầu điều: 1/2 muỗng cà phê (để tạo màu)
- Hạt nêm chay: 1 muỗng cà phê
- Tiêu xay: 1/2 muỗng cà phê
- Nước tương: 1 muỗng canh
2.5. Nước Mắm Chay
- Nước lọc: 100ml
- Đường: 2 muỗng canh
- Nước tương: 2 muỗng canh
- Giấm gạo: 1 muỗng canh
- Tỏi băm: 1 muỗng cà phê
- Ớt băm: 1 muỗng cà phê
- Cà rốt thái sợi: 1 muỗng canh (tùy chọn)
2.6. Rau Sống Và Đồ Chua (Ăn Kèm)
- Dưa chuột: 1 quả
- Cà chua: 1 quả
- Xà lách: Vài lá
- Dưa cải chua hoặc đồ chua làm từ củ cải trắng, cà rốt
3. Hướng Dẫn Cách Làm Chi Tiết
3.1. Nấu Cơm Tấm
- Vo sạch gạo tấm, cho vào nồi cơm điện với lượng nước thích hợp (thường là tỷ lệ 1 gạo : 1 nước hoặc ít hơn một chút tùy loại gạo).
- Thêm một nhúm muối nhỏ (nếu thích) để cơm thêm đậm đà.
- Nấu cơm như bình thường. Khi cơm chín, xới ra đĩa.
3.2. Làm Sườn Chay
- Sơ chế sườn chay: Nếu dùng sườn non chay khô, ngâm sườn trong nước ấm khoảng 15-20 phút cho nở mềm, vắt ráo nước. Cắt thành miếng vừa ăn. Nếu dùng sườn chay tươi (mì căn), có thể chiên sơ qua để sườn dai hơn.
- Ướp sườn: Cho sườn chay vào tô, thêm sả băm, tỏi băm, ớt băm, ngũ vị hương, dầu hào chay, nước tương, đường, hạt nêm chay. Trộn đều và ướp khoảng 30 phút cho thấm gia vị.
- Nướng hoặc chiên sườn:
- Nướng: Làm nóng lò nướng ở 180°C. Xếp sườn lên khay có lót giấy bạc và nướng khoảng 15-20 phút, hoặc cho đến khi sườn vàng đều và dậy mùi thơm. Thỉnh thoảng phết thêm chút dầu ăn hoặc nước ướp để sườn không bị khô.
- Chiên: Đun nóng 2 muỗng canh dầu ăn trong chảo. Cho sườn đã ướp vào chiên vàng đều các mặt trên lửa vừa.
3.3. Làm Bì Chay
- Sơ chế bì chay: Nếu dùng bì sợi chay mua sẵn, bạn chỉ cần sơ chế theo hướng dẫn trên bao bì. Nếu tự làm bì từ đậu hũ non: Xay nhuyễn đậu hũ non, sau đó trộn đều với các loại bột (bột năng, bột gạo) và gia vị, hấp chín rồi thái sợi. Hoặc dùng thanh long ruột trắng cắt sợi nhỏ, trộn với gia vị.
- Trộn bì: Cho bì chay đã sơ chế vào tô. Thêm thính gạo, nước tương, đường, hạt nêm chay, dầu mè và rau răm băm. Trộn đều nhẹ nhàng để bì thấm gia vị và có mùi thơm đặc trưng của thính.
3.4. Làm Chả Trứng Chay
- Sơ chế nguyên liệu: Đậu hũ non tán nhuyễn. Nấm mèo, bún tàu ngâm mềm, thái nhỏ. Cà rốt, hành tây thái hạt lựu.
- Trộn chả: Cho đậu hũ non đã tán nhuyễn vào tô lớn. Thêm nấm mèo, bún tàu, cà rốt, hành tây, bột năng, dầu điều, hạt nêm chay, tiêu xay và nước tương. Trộn đều tất cả các nguyên liệu cho hòa quyện.
- Hấp chả: Chuẩn bị một khuôn hấp hình chữ nhật hoặc tròn, quét một lớp dầu ăn mỏng để chống dính. Đổ hỗn hợp chả vào khuôn, dàn đều.
- Đun sôi nước trong nồi hấp. Cho khuôn chả vào hấp khoảng 20-25 phút cho chả chín. Kiểm tra bằng cách dùng tăm xuyên qua, nếu tăm rút ra khô ráo là chả đã chín.
- Sau khi chả chín, lấy ra để nguội hoàn toàn rồi cắt thành miếng vừa ăn.
3.5. Pha Nước Mắm Chay
- Đun sôi nước lọc. Cho đường vào khuấy tan.
- Để nước đường nguội bớt, sau đó thêm nước tương, giấm gạo, tỏi băm, ớt băm. Khuấy đều.
- Thêm cà rốt thái sợi vào (tùy chọn) để tạo màu sắc và hương vị. Nếm lại cho vừa khẩu vị.
4. Trình Bày Và Thưởng Thức
Khi mọi nguyên liệu đã sẵn sàng, bạn có thể bắt đầu trình bày món cơm tấm chay:
- Xới cơm tấm ra đĩa.
- Xếp sườn chay nướng/chiên, bì chay và chả trứng chay lên đĩa cơm.
- Trang trí thêm với dưa chuột thái lát, cà chua thái lát, xà lách và đồ chua (dưa cải, củ cải, cà rốt).
- Chan nước mắm chay lên trên hoặc để riêng để thực khách tự điều chỉnh.
- Thưởng thức ngay khi còn nóng để cảm nhận trọn vẹn hương vị.
5. Mẹo Nhỏ Để Món Cơm Tấm Chay Ngon Hơn
- Chọn gạo tấm chất lượng: Gạo tấm ngon sẽ giúp món ăn có kết cấu đặc trưng.
- Ướp sườn đủ thời gian: Thời gian ướp càng lâu, sườn càng thấm gia vị và đậm đà hơn.
- Thính gạo cho bì chay: Thính gạo là yếu tố quan trọng tạo nên hương vị đặc trưng của bì. Bạn có thể mua thính gạo làm sẵn hoặc tự rang gạo xay nhuyễn.
- Dầu điều cho chả: Dầu điều không chỉ giúp chả có màu vàng đẹp mắt mà còn tăng thêm mùi thơm.
- Nước mắm chay đậm đà: Nước mắm chay là linh hồn của món ăn, hãy nêm nếm cho vừa khẩu vị chua, cay, mặn, ngọt.
- Đồ chua ăn kèm: Đồ chua giúp cân bằng hương vị, làm món ăn thêm phần hấp dẫn và không bị ngán.
6. Lợi Ích Của Việc Ăn Món Chay
Ăn món chay, đặc biệt là các món chay tự làm tại nhà như cơm tấm chay, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe:
- Giàu chất xơ: Các nguyên liệu từ thực vật cung cấp dồi dào chất xơ, tốt cho hệ tiêu hóa.
- Giảm cholesterol: Món chay thường ít chất béo bão hòa và không chứa cholesterol.
- Cung cấp vitamin và khoáng chất: Rau củ quả, đậu hũ… chứa nhiều vitamin, khoáng chất thiết yếu.
- Hỗ trợ kiểm soát cân nặng: Món chay thường có lượng calo thấp hơn, giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh.
- Thân thiện với môi trường: Chế độ ăn chay giúp giảm lượng khí thải carbon và bảo vệ môi trường.
Kết Luận
Chỉ với vài bước đơn giản và các nguyên liệu dễ tìm, bạn đã có thể tự tay làm món cơm tấm chay thơm ngon, hấp dẫn không kém gì món mặn. Món ăn này không chỉ thỏa mãn vị giác mà còn tốt cho sức khỏe. Hãy thử ngay công thức này và chiêu đãi gia đình một bữa ăn chay đầy đủ hương vị nhé!
